"Bóg jest milczeniem a z miłością ma niewiele wspólnego"... Cóż, ja w swojej osobistej interpretacji posunęłam się jeszcze dalej, mianowicie - że Boga nie ma. Karin przez cały czas czeka na Jego przyjście, podczas gdy na ostatecznie okazuje się on być ohydnym pająkiem. Na samym końcu w dialogu ojca z synem jest mniej więcej taka wymiana zdań; "Bóg to miłość" -"Czyli Karin będzie przez Niego chroniona bo my ją kochamy?" "Tak sądzę". Jak dla mnie jest tutaj nie tyle przydawanie Bogu wszechobecnego miłosierdzia, co wzniesienie miłości, uczucia czysto ludzkiego, do rangi boskości, czegoś niezwykłego i najwyższego. Przepiękna jest postać męża Karin, który przez cały czas trwa, wspiera, czeka. Scena, w której zgadza się uklęknąć przy niej, chociaż sam nie wierzy - ten jego ból, cierpienie powodowane cierpieniem Karin... bardzo poruszająca scena. Wcale nie uważam tego filmu za mroczny czy przygnębiający, śmiem twierdzić, że jest jednym z cieplejszych obrazów Bergmana - jedynie osoba ojca Karin jest zimna, pusta, ale i ona przechodzi przemianę. Właśnie - ta jego przemiana, uczucie Martina, troska Minusa - wszystko to dokonuje się przez miłość, zwyczajną ludzką miłość. Właśnie taka afirmacja tego uczucia a degradacja znaczenia Boga, Jego udziału w naszym życiu - to według mnie przedstawione jest w ostatnich scenach. No ale to tylko taka moja (nad)interpretacja, zdaję sobie sprawę, że szalenie subiektywna;)

W każdym razie - arcydzieło najwyższego formatu. Dotychczas filmy Bergmana odbierałam tak jakie one poniekąd są - "na zimno", czując wewnątrz jakiś żal, wstrząs, wypalenie. Podczas tego płakałam jak dziecko...

Lilith - zgadzam się z każdym Twoim zdaniem:) Wiara przynosi niepewność, niepokój, wreszcie rozczarowanie... Kiedy zaufa się miłości - wraz z nią i dzięki niej można wszystko naprawić, stać się lepszym człowiekiem. "afirmacja tego uczucia a degradacja znaczenia Boga, Jego udziału w naszym życiu" - otóż to:)